Weerstand en hoe belangrijk je darmen hierin zijn
Het najaar is een goed moment om de weerstand extra aandacht te geven, zodat je met zoveel mogelijk energie de donkere maanden trotseert. Je kunt je immuunsysteem op veel verschillende manieren ondersteunen, maar wist je al dat je darmen een grote rol spelen in het verbeteren je weerstand?
Wat is het immuunsysteem?
Je weerstand of je immuunsysteem is je lichaamseigen verdediging tegen ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën of schimmels. Je kunt het zien als een goed getraind team dat altijd klaar staat om te vechten tegen ongewenste indringers. Werkt je immuunsysteem goed? Dan ben je minder vatbaar voor ziektes en herstel je sneller als je toch een keer ziek wordt.
Wist je dat je immuunsysteem bestaat uit twee belangrijke onderdelen? Het aangeboren immuunsysteem biedt een snelle reactie tegen elke soort dreiging, terwijl je adaptieve immuunsysteem speciaal op maat gemaakte verdediging biedt. Het leert van eerdere aanvallen, zodat het de volgende keer daardoor nog sneller en effectiever kan reageren. Beide systemen werken samen om je zo goed mogelijk te beschermen, maar ze hebben wel de goede ondersteuning nodig om op volle kracht hun werk te kunnen doen. Hoe werkt je immuunsysteem precies? Alles over jouw weerstand.
De darmen en het microbioom
Je darmen zijn niet alleen verantwoordelijk voor het verteren van eten, ze zijn ook de thuisbasis van triljoenen micro-organismen die ook wel het microbioom of de darmflora worden genoemd. Denk hierbij aan bacteriën, virussen, schimmels en gisten die in balans met elkaar leven. Ze ondersteunen niet alleen je spijsvertering, maar spelen ook een belangrijke rol in de gezondheid van je immuunsysteem.
Zo’n 70-80% van al je immuuncellen bevindt zich in de darmen. Goede bacteriën houden je darmwand sterk en communiceren met de immuuncellen in je darmen om actief te blijven en te reageren op indringers. Als je microbioom uit balans raakt, kan dat je immuunsysteem verzwakken en ben je vatbaarder voor infecties.
Weerstand en je darmen: hoe zit het?
Er is dus een hele grote link tussen je darmen en je weerstand. Je darmen zijn een soort ‘poortwachter’ tussen je lichaam en de buitenwereld. Ze vormen als het ware de barrière tussen wat je lichaam in mag komen (zoals voedingsstoffen) en wat buiten moet blijven en met de ontlasting weer het lichaam verlaat. Hoe gezond je darmen zijn, heeft daardoor rechtstreeks invloed op je weerstand.
Ongezonde darmen kunnen leiden tot ontstekingen in je lichaam, wat weer kan leiden tot een overactief en uiteindelijk uitgeput immuunsysteem. Andersom kunnen gezonde darmen juist zorgen voor een sterker immuunsysteem.
Gezonde darmen voor een sterke weerstand, wat kun je doen?
Je kunt gelukkig veel doen om zowel je darmen als je immuunsysteem te ondersteunen.
1. Voeding
Gezonde voeding is natuurlijk de basis voor gezonde darmen en een sterke weerstand.
-
Vezels: vezels zorgen voor een goede doorlooptijd van je voedsel en helpen tegen zowel obstipatie als diarree. Denk aan groenten, fruit, volkoren granen en peulvruchten. Naast de vezels die helpen om je ontlasting soepel te houden, zijn er ook vezels die vooral voeding bieden voor je darmbacterien: prebiotische vezels. Door genoeg prebiotische vezels te eten, ondersteun je je microbioom en geef je de goede bacteriën te eten. Je vindt ze in groenten, knoflook, uien, asperges, bananen en haver.
-
Probiotica: dit zijn de levende bacteriën die de darmfora versterken. Ze komen voor in gefermenteerde producten zoals yoghurt, kefir, kimchi, zuurkool en zoetzure komkommer.
Tip: Probeer elke dag iets van pre- en probiotica binnen te krijgen.
-
Eiwitten: eiwitten zijn belangrijk als bouwstof voor je hele lichaam. Je hebt eiwitten nodig voor de aanmaak van cellen en neurotransmitters, enzymen en voor je spierherstel. Maar je immuunsysteem heeft ook eiwitten nodig om goed te functioneren. Goede bronnen zijn eieren, vlees, vis of bonen.
-
Kleurrijke groenten en fruit: groenten en fruit in verschillende kleuren zitten vol met antioxidanten, vitamines en mineralen die zowel je darmen als je immuunsysteem ondersteunen. Kies bijvoorbeeld zoals wortels, bieten, paprika’s, bessen of spinazie. Eat the rainbow!
-
Omega-3: omega-3, te vinden in vette vis zoals zalm, haring of sardientjes, werkt ontstekingsremmend en versterkt de darmwand. Ben je geen visliefhebber? Kies dan voor een omega-3 supplement of lijnzaadolie.
-
Vermijd bewerkte voeding: pakjes en zakjes bevatten vaak veel toegevoegde suikers, ongezonde vetten en weinig vezels. Dat kan schadelijk zijn voor je darmflora. Kies zoveel mogelijk onbewerkte, pure ingrediënten.
-
Genoeg water: water ondersteunt je spijsvertering en helpt bij het afvoeren van afvalstoffen. Goede hydratatie is daarmee belangrijk voor gezonde darmen én je weerstand.
2. Beweging
Wist je dat beweging je darmen letterlijk in beweging zet? Het stimuleert de doorbloeding en zorgt ervoor dat de spijsvertering goed blijft werken. Een goede doorstroom in je darmen bevordert de opname van voedingsstoffen en voorkomt obstipatie, wat weer bijdraagt aan een gezondere darmflora en betere weerstand.
Bewegen verlaagt ook ontstekingen in je lichaam. Heel belangrijk dus, omdat chronische ontstekingen je immuunsysteem kunnen overbelasten en verzwakken. Probeer elke dag minimaal 30 minuten te bewegen en elk uur minimaal 2 minuten op te staan. Lees hier meer over hoe je beweging in je dagelijkse routine krijgt.
3. Stress en ontspanning
Stress is helaas een van de grootste vijanden van je darmen en je immuunsysteem. Via de hersen-darm as kunnen stresssignalen je spijsvertering verstoren en leiden tot ontstekingen, wat een negatieve invloed heeft op je weerstand.
Chronische stress kan ook een negatieve invloed hebben op de tight junctions in je darmwand. De tight junctions zijn bedoeld om je darmwand lichtelijk permeabel (doorlaatbaar) te houden, als een soort gaasje waar voedingsstoffen doorheen kunnen worden opgenomen. Stress kan ervoor zorgen dat de tight junctions te ver open gaan staan, waardoor er gaten vallen in het gaas en onverteerde voedseldeeltjes, toxines en andere schadelijke stoffen ook je lichaam in kunnen komen. Dit wordt ook wel leaky gut genoemd.
Werk aan stressvermindering door dagelijks momenten van ontspanning in te bouwen. Ga een stuk wandelen, adem bewust en diep, mediteer of volg een yogasessie. Daarmee voorkom je te veel stress in je lichaam en daarmee een verstoring in je darmen. Indirect versterk je door stressvermindering dus ook je weerstand.
4. Slaap
Slapen heeft ook veel invloed op je immuunsysteem. In de nacht krijgt je lichaam de kans om beschadigde cellen te herstellen en het immuunsysteem ‘op te laden’. Een goede nachtrust is belangrijk voor je immuunsysteem en je microbioom. Af en toe een nachtje slecht of kort slapen is niet meteen schadelijk, maar een langdurig slaaptekort kan de hormoonbalans verstoren, waardoor meer ontstekingen kunnen ontstaan en je darmgezondheid verzwakt. Daarom is genoeg slaap essentieel voor zowel je darmen als je algehele welzijn.
Probeer een vast slaapritme aan te houden en zorg voor 7-8 uur slaap per nacht. Leg je telefoon op tijd weg, dim de lichten en creëer een rustige sfeer voor het slapen gaan. Meer weten? Zo optimaliseer je jouw slaaphygiëne.
Goed om te weten
Gezonde darmen zijn de basis voor een sterk immuunsysteem. Zorg goed voor je darmen met de juiste voeding, beweging, slaap en ontspanning. Zo geef je jouw lichaam en immuunsysteem de beste steun om ook dit jaar de winter zo goed mogelijk door te komen. Je darmen geven jou dan de meest optimale bescherming zodat je je de komende maanden fit voelt en zo min mogelijk ziek bent.
Bronnen
- Gilbert JA, Blaser MJ, Caporaso JG, Jansson JK, Lynch SV, Knight R. Current understanding of the human microbiome. Nat Med. 2018;24(4):392-400. doi:10.1038/nm.4517
- Wiertsema SP, van Bergenhenegouwen J, Garssen J, Knippels LMJ. The Interplay between the Gut Microbiome and the Immune System in the Context of Infectious Diseases throughout Life and the Role of Nutrition in Optimizing Treatment Strategies. Nutrients. 2021;13(3):886. Published 2021 Mar 9. doi:10.3390/nu13030886
- Foster JA, Baker GB, Dursun SM. The Relationship Between the Gut Microbiome-Immune System-Brain Axis and Major Depressive Disorder. Front Neurol. 2021;12:721126. Published 2021 Sep 28. doi:10.3389/fneur.2021.721126
- Wu HJ, Wu E. The role of gut microbiota in immune homeostasis and autoimmunity. Gut Microbes. 2012;3(1):4-14. doi:10.4161/gmic.19320
- Li, P., Yin, Y. L., Li, D., Kim, S. W., & Wu, G. (2007). Amino acids and immune function. The British journal of nutrition, 98(2), 237–252. https://doi.org/10.1017/S000711450769936X
- Daly JM, Reynolds J, Sigal RK, Shou J, Liberman MD. Effect of dietary protein and amino acids on immune function. Crit Care Med. 1990;18(2 Suppl):S86-S93.
- Qi X, Li Y, Fang C, et al. The associations between dietary fibers intake and systemic immune and inflammatory biomarkers, a multi-cycle study of NHANES 2015-2020. Front Nutr. 2023;10:1216445. Published 2023 Aug 31. doi:10.3389/fnut.2023.1242115
- Schley PD, Field CJ. The immune-enhancing effects of dietary fibres and prebiotics. Br J Nutr. 2002;87 Suppl 2:S221-S230. doi:10.1079/BJNBJN/2002541