Foliumzuur, Folaat en 5-MTHF: wat zijn de verschillen en waarom zijn ze belangrijk?

Foliumzuur is een synthetische vorm van vitamine B11. Deze vitamine is belangrijk voor verschillende lichaamsfuncties en wordt vaak gebruikt in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen vanwege zijn stabiliteit. In tegenstelling tot folaat, de natuurlijke vorm die in voedsel voorkomt, is foliumzuur beter bestand tegen hitte en licht, waardoor het langer zijn werking behoudt.  

Waar is foliumzuur goed voor? 

Foliumzuur speelt een belangrijke rol in het lichaam, zoals het ondersteunen van de aanmaak van rode bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof door ons lichaam. Daarnaast helpt foliumzuur bij de ontwikkeling van de foetus tijdens de zwangerschap.¹ Dit gebeurt op de volgende manier.  

Foliumzuursuppletie verhoogt de folaatstatus van de moeder. Een lage folaatstatus van de moeder is een risicofactor voor het ontstaan van een open ruggetje bij de zich ontwikkelende foetus. Foliumzuur speelt dus een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de neurale buis van de foetus, wat later de hersenen en het ruggenmerg vormt.  

Iedereen heeft foliumzuur nodig, maar dit geldt zeker voor zwangere vrouwen. De Gezondheidsraad geeft daarom ook het advies om ten minste 4 weken voor je zwanger bent tot de tiende week van de zwangerschap 400 microgram foliumzuur in te nemen.² 

Wil je meer weten over de voordelen van foliumzuur? Lees dan ons artikel Alles over foliumzuur. 

Wat is het verschil tussen foliumzuur en folaat? 

Het verschil tussen foliumzuur en folaat zit in hun oorsprong en vorm.³ Folaat is de natuurlijke vorm van vitamine B11, die voorkomt in onbewerkte voedingsmiddelen zoals groenten, fruit en peulvruchten. Foliumzuur daarentegen is de synthetische vorm die in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen wordt gebruikt. 

Folaat wordt direct door het lichaam opgenomen en gebruikt, terwijl foliumzuur eerst door het lichaam moet worden omgezet in actieve vormen van folaat. Deze omzetting gebeurt via een reactie van enzymen die niet bij iedereen even efficiënt verloopt. Dit kan leiden tot een ophoping van foliumzuur in het lichaam, wat mogelijk effecten op je gezondheid kan hebben. 

Wat is 5-MTHF? 

5-MTHF, oftewel 5-methyltetrahydrofolaat, is de biologisch meest actieve vorm van folaat in het lichaam. Het is de vorm die rechtstreeks gebruikt kan worden in processen in onze cellen.  

Om foliumzuur bruikbaar te maken, moet ons lichaam dus 3 stappen doorlopen⁴: 

Stap 1: Foliumzuur wordt omgezet in een stof genaamd dihydrofolaat (DHF). 

Stap 2: DHF wordt vervolgens omgezet in tetrahydrofolaat (THF). 

Stap 3: THF krijgt een methylgroep en wordt omgezet in 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF), de actieve vorm die het lichaam direct kan gebruiken. 

Waarom is 5-MTHF belangrijk? 

Sommige mensen hebben moeite met deze omzettingen. Dit kan bijvoorbeeld komen door genetische verschillen waardoor foliumzuur de stappen niet goed kan doorlopen. Voor hen is het beter om direct 5-MTHF te nemen, wat al actief en bruikbaar is. 

Omdat 5-MTHF direct beschikbaar is voor gebruik, zie je deze vorm steeds vaker in supplementen. Zeker voor mensen die moeite hebben met de omzetting van foliumzuur naar actieve vormen is dit goed om rekening mee te houden. 

Hoe weet je of je lichaam moeite heeft met de omzetting van folaat? 

Het niet goed kunnen omzetten van folaat in het lichaam kan kleine maar belangrijke tekenen vertonen die vaak over het hoofd worden gezien. Maar hoe kun je dit zeker weten? 
 
Als je vermoedt dat je problemen hebt met folaat-omzetting, is het aan te raden om dit met je arts te bespreken en aanbevolen aanvullend onderzoek te laten doen. Een bepaalde diagnose kan alleen door een arts of gezondheidsprofessional worden gesteld. 

1. Genetische testen 

Genetische varianten, vooral in het MTHFR-gen, kunnen het folaat-metabolisme beïnvloeden. Een meta-analyse liet zien dat bepaalde MTHFR-polymorfismen geassocieerd zijn met enzymactiviteit en verlaagde homocysteïnespiegels.⁵ 

2. Bloedonderzoek 

Ook het meten van verschillende folaat-metabolieten in serum, waaronder 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF) en niet-gemetaboliseerd foliumzuur (UMFA), inzicht geven in de folaat-status en metabolisme.⁶ 

3. Homocysteïne-test 

Verhoogde homocysteïne-niveaus kunnen wijzen op een verstoord folaat-metabolisme. Een review bevestigde de omgekeerde relatie tussen folaatstatus en homocysteïne-concentraties. Een verhoogd homocysteïnegehalte kan dus een indicator zijn van problemen met folaat-omzetting.⁷ 

Welk foliumzuursupplement is het beste? 

Het kiezen van het juiste foliumzuursupplement hangt af van jouw persoonlijke behoeften en gezondheidstoestand. Voor de meeste mensen is een supplement met natuurlijke folaat of 5-MTHF een betere keuze dan synthetisch foliumzuur. Deze vormen worden makkelijker door het lichaam opgenomen en hebben geen omzetefficiëntie nodig. 

Goed om te weten 

Het is goed dat je het verschil tussen foliumzuur, folaat en 5-MTHF nu weet. Foliumzuur is dus de synthetische vorm is die vaak in supplementen wordt gebruikt, terwijl folaat de natuurlijke vorm is die in onbewerkte voedingsmiddelen voorkomt. 5-MTHF is de actieve vorm van folaat die direct door het lichaam gebruikt kan worden.  

Voor de meeste mensen is het beter om een supplement met folaat of 5-MTHF te kiezen om de beste resultaten te bereiken. Deze vorm is namelijk direct bruikbaar voor je lichaam zonder allerlei tussenstappen.  

Heb je nog vragen? Onze Health Coaches staan klaar om je te helpen. Kom langs in een winkel bij jou in de buurt of stel je vraag in de chat.