Aminozuren, dit is waarom ze zo belangrijk zijn

Wat zijn aminozuren?

Aminozuren zijn essentiële bouwstenen van het leven voor de bioloog, terwijl sporters ze vooral zien als de bouwstenen van spierweefsel. Ons droge lichaamsgewicht bestaat voor 75% uit aminozuren. Er bestaan honderden soorten, maar slechts twintig daarvan zijn belangrijk voor de mens. Van deze fundamentele aminozuren kan ons lichaam er twaalf zelf aanmaken en moeten de overige acht via de voeding binnenkomen. Deze acht worden daarom de essentiële aminozuren genoemd.

Van deze fundamentele aminozuren kan ons lichaam er twaalf zelf aanmaken en moeten de overige acht via de voeding binnenkomen.

Waar zitten aminozuren in?

Rijke bronnen van aminozuren zijn vlees, vis, zuivel, peulvruchten, noten en zaden. Maar ze zitten ook in groente en fruit in de vorm van eiwitten (proteïne). Ons lichaam kan deze eiwitten niet rechtstreeks gebruiken maar moet ze met behulp van spijsverteringsenzymen eerst afbreken tot losse aminozuren.

Om alle benodigde aminozuren binnen te krijgen voor een vitaal leven, dienen we gevarieerd te eten. Gevarieerde voeding bestaat voor een deel uit rauwkost en voor een deel uit dierlijke levensmiddelen. Ovo-lacto-vegetariërs lopen minder kans op tekorten omdat zij in tegenstelling tot veganisten wel eieren en zuivel consumeren. Met het oog op het aminozuur taurine is het bovendien aan te bevelen regelmatig vis te eten. Vooral kinderen in de groei dienen zo gevarieerd mogelijk te eten, zodat zij elke dag opnieuw over alle benodigde aminozuren, vetzuren, vitamines en mineralen beschikken.

Spieren

Aminozuren zijn belangrijk voor spieren. De hartspier bijvoorbeeld bestaat voor 95% uit aminozuur. Sporters kunnen gebaat zijn bij toediening van bepaalde aminozuren voor, tijdens of na het trainen. Er zijn diverse voedingssupplementen verkrijgbaar met zogenaamde vrije aminozuren. Deze vergen geen spijsverteringsactiviteit om te worden opgenomen en kunnen daarom zonder bezwaar vlak voor of tijdens een sportprestatie worden ingenomen. Andere supplementen, zoals wei-proteïne, vergen wel enige spijsverteringsactiviteit en worden daarom vooral ná het sporten ingenomen. Bekende aminozuren voor sporters zijn carnitine, glutamine, en de zogenaamde BCAA’s (“branched-chain amino acids”, bestaande uit valine, leucine en isoleucine).

De hartspier bijvoorbeeld bestaat voor 95% uit aminozuur.

Vrijwel elke biochemische reactie in ons lichaam wordt gereguleerd door aminozuren. Voorbeelden:

• 100% van al onze neurotransmitters, zoals bijvoorbeeld serotonine, bestaan uit aminozuren
• 100% van onze hormonen bestaan uit aminozuren
• 100% van onze neuropeptides, die in onze hersenen betrokken zijn bij alle gedachten, bestaan uit aminozuren

Haar en nagels

We hebben allemaal wel eens van keratine gehoord, een bekend ingrediënt in shampoos. Keratine is een taai, onoplosbaar eiwit dat onder andere voorkomt in onze nagels, haren en de buitenste laag van onze huid. Keratine bestaat voor een groot deel uit zwavel, dat onder andere wordt aangeleverd via zwavelhoudende aminozuren als cysteïne en methionine. Menselijk haar bestaat voor circa 14% uit cysteïne. Keratine zorgt er door middel van zwavelbruggen voor dat haren en nagels niet snel breken. Dat haren voor een groot deel uit zwavel bestaan wordt duidelijk wanneer we per ongeluk wat haren verbranden.

Keratine is niet verteerbaar. Het consumeren van keratine heeft daarom geen zin. Veel voedingssupplementen voor huid, haar en nagels bevatten daarom de voorlopers van keratine. Bekende zwavelrijke voedingsbronnen zijn prei, ui, broccoli, spruitjes, witlof, artisjok, asperges en Chinese kool. Een deel van het vluchtige zwavel gaat tijdens het koken via de afzuigkap verloren. Rauwe groenten hebben daarom een veel hoger percentage zwavel. Raw for beauty!

Links draaiende aminozuren

Wat is de ‘L’ voor bijvoorbeeld L-lysine, L-glutamine? Aminozuren kunnen een rechtsdraaiende of een linksdraaiende structuur hebben. Ons lichaam maakt gebruik van de linksdraaiende aminozuren. Om die reden hebben veel aminozuren een L voor hun naam staan, bijvoorbeeld L-lysine. In dit artikel hebben we die L voor het gemak weggelaten.

Auteur: Sanne van der Rijt