Alles wat je moet weten over haaruitval

Haaruitval, een gevoelig onderwerp voor zowel mannen als vrouwen. Hoewel kaalheid het meest voorkomt bij mannen, komt haaruitval ook voor bij vrouwen. Wil je meer weten over haaruitval?  In dit artikel leer je over verschillende soorten en oorzaken van haaruitval.

Wat is haaruitval? 

Iedereen verliest haar. Tijdens het wassen, borstelen of als je er met je hand doorheen gaat. Dat je wat haren verliest - zo’n 100 per dag - is normaal, maar wanneer spreek je van haaruitval? Haaruitval is abnormaal haarverlies waarbij je meer, of sneller haren verliest dan dat ze aangroeien. Ons haar groeit in vier fases:

1. Anagene fase (groeifase)
   Dit is de actieve groeifase van ons haar en duurt meerdere jaren. 

2. Catagene fase (overgangsfase)
   Dit is de overgangsfase, die duurt zo’n twee tot drie weken. Hier stopt de haargroei. 

3. Telogene fase (rustfase)
   Dit is de rustfase van het haar. Dit duurt ongeveer twee tot vier maanden en is de fase waarin het haar niet meer groeit, maar nog wel in het haarfollikel (haarzakje) zit. 

4. Exogene fase (uitvalfase)
   In deze fase valt het oude haar uit en wordt vervangen door nieuw haar. 

Wanneer deze cyclus verstoord is en je last hebt van overmatig haarverlies, spreken we van haaruitval, wat verschillende oorzaken kan hebben.

 

Wat zijn de oorzaken van haaruitval?

Haaruitval kan verschillende oorzaken hebben. Een aantal van de meest voorkomende oorzaken van haaruitval  zijn:

• Stress

Een verhoogde aanmaak van de stresshormonen cortisol en adrenaline kunnen zorgen voor haaruitval. Vooral plotselinge extreme stress kan ervoor zorgen dat het haar overmatig uitvalt zoals een overlijden, bevalling of een ongeluk. Maar ook chronische stress is niet bevorderlijk voor het haar. Het ervaren van chronische stress is een enorme aanslag op het lichaam. Er treedt dan een overlevingsmechanisme in werking dat altijd voorrang krijgt op andere lichaamsprocessen. Wanneer alle energie en voedingsstoffen nodig zijn voor het stresssysteem gaat dit ten koste van ‘minder’ belangrijke lichamelijke processen zoals het groeien van haar. 

• Hormonale disbalans

Niet alleen stresshormonen, maar ook hormoonschommelingen tijdens de overgang of zwangerschap kunnen zorgen voor haaruitval. Vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen en progesteron zijn mogelijk van invloed op het behoud van een volle haardos. Na de bevalling ervaren veel vrouwen extreme haaruitval, maar maak je geen zorgen: dit is tijdelijk. Ook een traag werkende schildklier kan veroorzaker zijn van een verstoorde hormoonbalans (hypothyreoïdie), waardoor haaruitval kan optreden. De schildklier is belangrijk voor de stofwisseling en doorbloeding van het lichaam. Bij een lage activiteit zorgt dit voor problemen voor de haargroei. 

• Onvolwaardig voedingspatroon

Een volwaardig voedingspatroon is de basis van een gezond lichaam. Wanneer we te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen, heeft dit effect op alle lichamelijke processen en daarmee ook haargroei. Met name biotine en selenium zijn erg belangrijk voor de haargroei. Meer weten? Lees hier alles over biotine. 

Naast dat we vaak lang niet zo gevarieerd eten als we zelf denken, kan ook een streng dieet ervoor zorgen dat je dagelijks te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt en bepaalde voedingsgroepen totaal worden vermeden. Door tekorten kan, zoals eerder beschreven, haaruitval ontstaan. Zorg altijd dat je een gezonde mix van koolhydraten, eiwitten en vetten binnenkrijgt en een gezonde hoeveelheid calorieën die passen bij jouw lichaamsbouw en leefstijl. Een streng dieet kan er daarnaast voor zorgen dat je gaat crashen (extreem veel gewicht verliezen in korte tijd), wat je lichaam enorm veel stress geeft en je hormonen uit balans kan brengen.

• Medicatie 

Lees altijd goed de bijsluiter als je met medicatie begint want er zijn verschillende medicijnen die voor haaruitval kunnen zorgen, zoals medicatie voor de schildklier, antidepressiva, de anticonceptiepil, bloedverdunners en bloeddrukverlagende medicijnen. Overleg altijd met jouw behandelend arts als je tijdens het gebruik van medicatie haaruitval ervaart. 

 

Welke soorten haaruitval zijn er? 

We hebben een aantal van de meest voorkomende oorzaken van haaruitval besproken. Naast verschillende oorzaken komt haaruitval ook nog in verschillende soorten en maten. Dit zijn de bekendste soorten haaruitval. 

Mannelijke kaalheid 

De meest bekende en meest voorkomende vorm van haaruitval is alopecia androgenetica, die ook wel mannelijke kaalheid wordt genoemd omdat 70% van de mannen vroeg of laat met deze vorm van haarverlies te maken krijgt. Bij vrouwen ligt dit een stuk lager: zo’n 40% krijgt alopecia androgenetica. Deze vorm van kaalheid is erfelijk en wordt veroorzaakt door de mate waarin de haarzakjes gevoelig zijn voor het hormoon DHT (dihydrotestosteron). Dit is een androgeen (mannelijk) hormoon dat zowel bij mannen als vrouwen voorkomt en zorgt voor een verstoring op de werking van de haarzakjes. DHT wordt door bepaalde enzymen omgezet vanuit testosteron, dit verklaart ook gelijk waarom deze vorm van kaalheid meer voorkomt bij mannen: zij hebben meer testosteron in het lichaam dan vrouwen. DHT bindt zich aan de haarfollikels en zorgt ervoor dat de haarzakjes kleiner worden en de groeifase wordt verkort waardoor er enkel nog dunne en korte haartjes kunnen ontstaan. 

Wat wel verschilt bij mannen en vrouwen bij deze vorm van kaalheid, is hoe het zich laat zien. Bij mannen uit het zich in kaalheid beginnend bij de slapen, wat zorgt voor de bekende inhammen. Het gebied met haaruitval kan doorlopen tot aan de kruin en er blijft vaak alleen een rand met haar over van oor tot oor aan de achterkant van het hoofd.

Bij vrouwen uit alopecia androgenetica zich door dunner wordend haar waardoor de hoofdhuid zichtbaar wordt. Het haarverlies begint bij de middenscheiding en breidt zich vanuit daar langzaam uit over het midden van het hoofd. In enkele gevallen reikt het haarverlies tot de haargrens aan het gezicht. Behandeling van alopecia androgenetica is gericht op het tegengaan van de productie van DHT. Ondanks het bestaan van medicatie en bepaalde kruiden die dit proces kunnen ondersteunen, is er helaas nog geen 100% effectieve behandeling gevonden.  

Pleksgewijze kaalheid 

Alopecia areata betekent pleksgewijze kaalheid en is te herkennen aan de volledig kale plekken op het hoofd. De - vaak ronde - plekken hebben een scherpe begrenzing waar het haar stopt en weer begint. Vaak zijn er verschillende kale plekken op het hoofd met daar omheen gezonde haargroei. Alopecia areata kan verergeren waardoor het volledige hoofd kaal wordt, dit wordt alopecia totalis genoemd. Valt naast het hoofdhaar ook het lichaamshaar uit, dan spreken we van alopecia universalis. De exacte oorzaak van deze verschillende gradaties van haaruitval is niet precies bekend maar vermoedelijk heeft het te maken met een overactief immuunsysteem waardoor een auto-immuunziekte kan ontstaan waarbij het lichaam zijn eigen weefsels aanvalt. In dit geval zullen de haarzakjes het moeten ontgelden waardoor deze niet meer kunnen functioneren.

De kale plekken kunnen met een paar maanden of aantal jaar weer herstellen maar het haar kan ook voor altijd wegblijven. Ook kan tijdens herstel van de ene plek weer een nieuwe kale plek ontstaan. Helaas is alopecia areata moeilijk te behandelen, via de reguliere zorg wordt soms medicatie ingezet met wisselend succes.  

Alopecia Diffusa  

Bij Alopecia diffusa treedt in korte tijd veel haaruitval op verspreid (diffuus) over het hoofd. Een vorm van diffuus haaruitval is telogeen effluvium. Effluvium betekent uitvallen en telogeen verwijst naar de groeifase van het haar

Telogeen Effluvium

Bij Telogeen effluvium komt er te snel en te veel haar in de telogene fase terecht. Dit kan verschillende oorzaken hebben zoals stress, hormonale disbalans, een onvolwaardig voedingspatroon of medicatie.

 

Andere vormen van haaruitval 

Naast de eerder beschreven vormen van haaruitval zijn er nog meerdere vormen die in meer of mindere mate voorkomen zoals: 

• Frontale fibroserende alopecia waarbij verlies van het haar aan de voorkant en zijkant van de haarlijn optreedt waarbij littekenvorming ontstaat. Het komt vooral voor bij vrouwen in de overgang. De exacte oorzaak is onbekend maar het gaat vermoedelijk om een verstoring in het immuunsysteem en een ontstekingsreactie. Helaas is deze vorm van haaruitval moeilijk te behandelen. Wanneer frontale fibroserende alopecia wordt vastgesteld kan er gekozen worden voor een behandeling met medicatie of therapie met licht en/of laser maar dit biedt geen garantie voor een goed resultaat.  
• Tractie alopecia wordt veroorzaakt door het vastzetten van het haar in te strakke paardenstaarten, vlechtjes of andere manieren van stijlen zoals hairextensions of dreadlocks. Zodra de hoofdhuid pijn gaat doen wanneer je je haar vastgezet hebt, weet je dat er te hard aan de hoofdhuid getrokken wordt en de haren te strak zitten. Deze vorm van haaruitval kan voorkomen en verholpen worden door het haar en de hoofdhuid rust te geven en het haar alleen losjes op te steken.  
• Alopecia traumatica waarbij er haaruitval of geen haargroei meer is door een externe oorzaak zoals brandwonden, haren bleken, haren permanenten en haren ontkroezen.

Haarverzorging begint van binnen

Ondanks dat haaruitval lastig te voorkomen en te verhelpen is, kun je wel je lichaam en haar (groei) zo goed mogelijk verzorgen door een gezonde leefstijl met voldoende ontspanning en een volwaardig voedingspatroon. Heb je vragen over haarverlies of wil je graag advies? Onze health coaches adviseren je graag via de chat op onze website of in een van onze winkels. 

Bronnen

1. Thuisarts, Haaruitval (2023)
2. Marcin, A. Why Hair Loss Can Occur During or After Pregnancy and What You Can Do. Geraadpleegd via: https://www.healthline.com/health/hair-loss-in-pregnancy  
3. Bryan, E. How stress causes hair loss. Geraadpleegd via: https://www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/how-stress-causes-hair-loss
4. Almohanna, H. M., Ahmed, A. A., Tsatalis, J. P., & Tosti, A. (2019). The role of vitamins and minerals in hair loss: a review. Dermatology and therapy, 9(1), 51-70.